เมื่อเทน้ำ แทนที่น้ำจะไหลลงแก้ว มักจะชอบไหลย้อนเพราะอะไร?

 นี่เป็นปรากฏการณ์ทางฟิสิกส์ที่เจอกันบ่อยเวลาเทน้ำหรือของเหลวอื่น ๆ จากภาชนะครับ ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า “น้ำไหลย้อนที่ขอบปากภาชนะ” (teapot effect) ซึ่งเกิดจากปัจจัยหลัก 3 อย่างคือ แรงยึดเกาะ, แรงตึงผิว, และ ความเร็วของน้ำ 🔍 ทำไมน้ำถึงชอบไหลย้อนแทนที่จะตกลงตรง ๆ? 1. แรงยึดเกาะ (Adhesion)

• โมเลกุลน้ำชอบเกาะพื้นผิววัสดุที่ชอบน้ำ เช่น แก้ว เซรามิก โลหะ

• เมื่อเทน้ำช้า ๆ น้ำที่ถึงขอบปากภาชนะจะถูก แรงยึดเกาะดึงไปตามขอบ

• ผลคือ น้ำจะ “ไหลย้อน” ไปตามผนังด้านนอกแทนที่จะตกลง

2. แรงตึงผิว (Surface Tension)

• โมเลกุลน้ำดึงดูดกันเอง ทำให้น้ำรวมตัวเป็นสายหรือหยด

• แรงตึงผิวช่วยให้น้ำสามารถ ยึดติดกับขอบปากแก้ว ได้แม้เริ่มจะตกลง

• เมื่อรวมกับแรงยึดเกาะ → น้ำจึง “โอบ” ขอบแก้วแล้วไหลย้อน

3. ความเร็วและแรงเฉื่อยของน้ำ (Inertia)

• ถ้าเทน้ำ ช้าเกินไป แรงเฉื่อยไม่พอเอาชนะแรงยึดเกาะ → น้ำไหลย้อน

• ถ้าเทน้ำ เร็วพอ แรงเฉื่อยชนะ → น้ำตกลงตรง ๆ ไม่ย้อน

🧪 ปัจจัยเสริม

• ผิวภาชนะเปียกหรือสกปรก → เพิ่มแรงยึดเกาะ

• ปากภาชนะไม่มีปากยื่น (spout) → น้ำไม่มีทางให้แยกตัวเป็นสายตรง

💡 วิธีแก้ปัญหาน้ำไหลย้อน

1. เทให้เร็วขึ้นเล็กน้อย → เพิ่มแรงเฉื่อย

2. ใช้ปากภาชนะที่ มีปากยื่นเป็นมุมแหลม (เหมือนกาน้ำร้อน)

3. ทำให้ปากภาชะ แห้งและสะอาด ก่อนเท

4. เคลือบสารกันน้ำ (hydrophobic coating) → ลดแรงยึดเกาะ

📌 สรุป

น้ำไหลย้อนเพราะ แรงยึดเกาะและแรงตึงผิวดึงน้ำไปตามขอบปากภาชนะ
ถ้าเทช้าเกินไป แรงเฉื่อยไม่พอเอาชนะ → เกิดปรากฏการณ์ teapot effect