คุณหญิงไขศรี ศรีอรุณ กรรมการและเลขานุการมูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา กล่าวในการเปิดตัวหนังสือนามานุกรมวรรณคดีไทยว่า สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงให้ความสำคัญในการศึกษาภาษาและวรรณคดีไทยตลอดมา ในวโรกาสที่ทรงเจริญพระชนมายุ 50 พรรษา พุทธศักราช 2548 มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา จึงได้กราบบังคมทูลขอพระราชทานพระราชานุญาตจัดทำโครงการนามานุกรมวรรณคดีไทย และได้รับพระราชทานพระราชานุญาตให้จัดทำขึ้น เพื่อเฉลิมพระเกียรติ และเป็นแหล่งข้อมูลเบื้องต้นให้คนไทยได้เรียนรู้วรรณคดีไทยซึ่งเป็นสมบัติวัฒนธรรมของชาติ ทั้งยังเป็นแหล่งการศึกษาค้นคว้าสำหรับผู้สนใจที่จะได้ใช้เป็นพื้นฐานในการศึกษาวรรณคดีอย่างลึกซึ้ง เนื่องจากคนส่วนใหญ่มีโอกาสได้อ่านวรรณคดีเพียงบางเรื่อง อาจมีปัญหาเรื่องการหาหนังสือวรรณคดี หรือบางเรื่องอาจจะมีคำศัพท์ที่ต่างสมัย ทำให้เข้าใจยาก หรือเป็นเรื่องยาวที่ต้องใช้เวลาในการอ่านมาก ดังนั้น การอ่านและการศ